Damla sulama sistemi kurulumu sırasında proje büyüklüğüne göre ana boru seçimi en fazla yük getiren kalemlerden bir tanesidir. Bu nedenle dikkat edilecek konuların başında gelmektedir. 5000 m2 den büyük bahçelerde damla sulama sistemi kurulurken özellikle dikkat edilmelidir. Burada anlatacağımız bilgiler damla sulama sisteminin kaynağı, sulama yapılacak arazinin içinde olduğu hallerde geçerlidir. Damla sulama sistemi kaynağı, arazinin dışında olduğu hallerle alakalı olarak isale hatları veya su taşıma hatları gibi bir yazı ile sizleri yeniden bilgilendireceğim.
Damla sulama sistemi için ana boru seçimi yapılırken en önemli faktör su kaynağı çıkış basıncıdır. Damla sulama sistemi su kaynağı basıncı her zaman boru işletme basıncından küçük olmalıdır. Örneğin 6 bar işletme basıncına sahip bir boruya 16 bar bir su girişi olursa borumuz her an patlayabilir. Bazende 6 bar işletme basıncına sahip bir boruya 8 bar gibi bir su verip bir şey olmadı gibi düşünebilirsiniz. Ancak bir süre sonra (bu süre 3-6 ay gibi uzun olabilir) yine patladığını veya daha da uzun sürelerde borunun tamamen kullanılamaz hale geldiğini görebilirsiniz. O yüzden birinci önemli kıstas su kaynağı basıncı borumuzun işletme basıncı değerinden düşük olmalıdır.
Basınç dayanımı belirlenen borunun toprak altında mı, yoksa toprak üstünde mi kullanılacağını belirlemek gerekir. Biz her zaman damla sulama sistemi için tüm boruların toprak altında güneşten uzak olarak kullanılmasını tavsiye ediyoruz. Unutulmamalıdır ki damla sulama sistemi borularının ve ana boruların düşmanı kış şartları değil güneştir. Damla sulama sistemi borularının ve ana boruların imalatı sırasında güneşe dayanıklı olması için UV katkısı kullanılır ancak bu UV katkısı en pahalı ham madde olduğu için çoğu firma yeteri kadar kullanmaz. Bu da güneşe maruz kalan damla sulama boruları ve ana borularının çabuk yıpranmasına neden olur. Diğer kıstasta boruların çalışma prensibidir. Yani siz PVC Temiz Su borusu ile toprak üstü uygulama yapamazsınız, çünkü bu borular yer altında toprağın desteği ile hizmet verebilirler. Diğer bir boru çeşidi olan ve bizim her alanda kullanılmasını tavsiye ettiğimiz kullanımı kolay, dayanıklı, toprak altı ve toprak üstü kullanımlara uygun olan Polietilen Borular ‘dır. Polietilen borular halk arasında kangal boru olarak bilinir. Ancak burada yeri gelmişken önemli bir konuya değinmek istiyorum. Piyasada çok fazla merdiven altı hurda boru (geri dönüşüm boru) diye tabir edilen kalitesiz boru satışı yapılmaktadır. Burada kıstas borunun üzerinde markası ve işletme basıncının yazıyor olmasıdır. Kesinlikle et kalınlığı borunun kalitesini göstermez. Standart üretim yapılan damla sulama ana boruları beş yıl garantilidir ve KDV siz satılmazlar mutlaka faturanızı isteyiniz. Polietilen borularda kendi içinde HDPE (PE100) Yüksek Yoğunluklu Polietilen Boru ve LDPE (p32 veya PE40) Alçak yoyunluklu polietilen boru olarak ikiye ayrılır. Bu tip boruların hepside damla sulama sisteminde kullanılabilmesine karşın Fiyat/Performans olarak incelersek PE100 Boru olarak piyasada bulabileceğiniz borular her zaman en iyisidir. Hem PVC Temiz Su Borularında hem de Polietilen borular 6 bar boru, 10 bar boru ve 16 bar boru olarak yaygın olarak üretilirler. Bu boruların da TSE li olanlarını tercih etmekte büyük fayda var.
Başka değinmek istediğim bir konu ise; borunun rengidir. Yine halk arasında mavi boru kalitelidir, gibi doğru diye biline bir yanlış var. Hepimiz hurdalıklara gitmişizdir. Özellikle mavi plastik varil şeklinde sabun veya turşu, zeytin gibi ürünler için üretilen mavi bidonlar kırılarak geri dönüşüm boru (hurda boru) haline getirilmektedir. Bu boruların et kalınlığı da kullanılan malzemenin özü olmadığı için kalındır ki bu şekilde de tüketiciyi iyi boru diye kandırmak kolay olur. Tekrar vurgulamakta yarar var borunun üzerinde markası, dayanma basıncı varsa TSE si yer almalıdır. Özellikle geri dönüşüm borular (hurda borular) sağlık açısında son derece tehlikelidir. İçme suyumuz bu borulardan geçiyor ise kanser e davetiye çıkarmış durumdayız.
Aslında bu konu oldukça uzatılabilir ancak sizleri sıkmamak adına yazıma burada son verirken PE100 Boru ek parçaları veya kangal boru ekleme parçaları olarak bilinen yine polietilenden imal edilmiş kaplin (puşvit) ve elektrofüzyon ekleme parçaları (EF Ek Parçalar – Spigot Ek Parçalar) ile ilgili yazılarımı yakında yayınlayacağım. Çünkü boruyu almakla iş bitmiyor.
ziraisulama.com
